System automatyki budynkowej to centrum dowodzenia każdego nowoczesnego, skomplikowanego obiektu infrastrukturalnego – a „mózg” obiektu musi działać skutecznie, szybko i efektywnie przez długi czas.
Koncepcja Peace of Mind oznacza celowe odejście od popularnego sposobu podejmowania decyzji inwestycyjnych określanego jako Cheap in Mind, w którym nadrzędny cel stanowi zminimalizowanie kosztów budowy bez względu na negatywne skutki. Warto jednak pamiętać, że zakres kosztów budowy, łącznie z etapem planowania, stanowi średnio mniej niż 20% kosztów cyklu życia obiektu. Celem koncepcji Peace of Mind w automatyce budynkowej jest zminimalizowanie wszystkich kosztów oraz problemów związanych z utrzymaniem obiektu w całym cyklu życia budynku.
– Praktyką niektórych producentów urządzeń jest wywieranie presji na biura projektowe przez wykorzystywanie bezpłatnych wstępnych prac projektowych jako sposobu na wprowadzanie własnych, dedykowanych, otwartych tylko na własne produkty i często przestarzałych technologii – mówi Wojciech Znojek z firmy Sabur. – Rzekoma redukcja kosztów występuje tylko na etapie początkowym – projektowania i budowy, późniejsze koszty eksploatacji, modyfikacji i rozbudowy nie są natomiast brane pod uwagę. Taki mechanizm prowadzi do niskiej rentowności obiektu i niezadowolenia ubezwłasnowolnionych często użytkowników. Nazywamy takie działanie Cheap in Mind.
Normy związane z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie emisji CO2 oraz zużycia energii na metr kwadratowy, a także rosnące wymagania klientów powodują, że konieczne staje się stosowanie coraz bardziej zaawansowanych, a jednocześnie coraz prostszych w serwisowaniu systemów automatyki budynkowej. Tego typu rozwiązania zapewniają zwiększenie komfortu użytkowników oraz przyczyniają się do minimalizacji zużycia mediów. Ponieważ większość całkowitych kosztów instalacji i utrzymania systemów budynkowych (np. działania klimatyzacji) związanych jest z ich użytkowaniem – w szczególności kosztami zużywanej energii – zasadne jest inwestowanie w automatykę i układy sterowania.
– Zastosowanie się do zasad Peace of Mind oznacza w dłuższej perspektywie większą satysfakcję i niższe koszty całkowite użytkowania instalacji. Jest tak dlatego, gdyż na etapie udzielania zamówienia na realizację inwestycji brane są pod uwagę nie tylko koszty początkowe, ale także koszty eksploatacji w długim czasie. Elastyczne, otwarte rozwiązania automatyki nie są w pierwszym momencie najtańsze, ale systematycznie zmniejszają do minimum kłopoty, stres i koszty związane, najpierw z uruchomieniem instalacji, przez kolejne rozszerzenia i rozbudowę, aż do momentu ostatecznego wycofania jej z eksploatacji – mówi Juergen Lauber, dyrektor zarządzający szwajcarskiej firmy Saia-Burgess Controls.
Peace of Mind oznacza taki sposób tworzenia systemów automatyki, aby minimalizowane były całkowite koszty użytkowania obiektu, a nie tylko początkowe koszty budowy i instalacji urządzeń. Zgodnie z tą ideą warto odstąpić od stosowania dedykowanego sprzętu, który charakteryzuje się krótkim czasem życia, zastępując go otwartymi, elastycznymi rozwiązaniami. Koncepcja Peace of Mind uzyskała status znaku jakości w automatyce budynkowej przyznawany przez niemiecki urząd TÜV Sud.
Peace of Mind w Westside Center
Dobrym przykładem wdrożenia koncepcji Peace of Mind jest Westside Center projektu Daniela Liebeskinda – centrum handlowe z gastronomią, aquaparkiem, multipleksem, hotelem oraz apartamentami dla seniorów, oddane do użytku w 2008 r. w Bernie, o łącznej pow. 141 500 m2. To największy kompleks handlowo-rekreacyjny w Szwajcarii.
Centrum Westside jest obiektem niskoenergetycznym, certyfikowanym w szwajcarskim systemie certyfikacji MINERGIE. Cały obiekt zużywa rocznie tylko 11 000 MWh energii. Jest to zasługa m.in. wysoko wydajnego systemu klimatyzacji i wentylacji z odzyskiem ciepła zapewniającego 36% energii. Pomieszczenia centrum ogrzewane są kotłem na zrębki drewniane, generującym kolejne 49% energii. Pozostałe 15% uzyskuje się dzięki urządzeniom opalanym olejem.
Nadwyżki ciepła wykorzystywane są przez pompy ciepła do ogrzewania aquaparku Bernaqua o powierzchni 10 000 m2 (suma powierzchni 4 największych aquaparków w Polsce). Co ciekawe, woda z basenów zewnętrznych, zlokalizowanych na świeżym powietrzu, jest codziennie wpompowywana do wewnątrz, gdyż jest to tańsze rozwiązanie niż codzienne podgrzewanie wody do zadanej temperatury. Pompy ciepła wykorzystywane są także do produkcji chłodu (700 kW każda).
Instalacje w Westside, takie jak ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja, oświetlenie oraz zacienienie obiektu (rolety i żaluzje) oraz zarządzanie energią elektryczną i jej zużyciem obsługiwane są przez BMS/BAS. Instalacja z automatyką Saia-Burgess została wykonana przez konsorcjum trzech firm integratorskich – MST, Burkhalter, Renergy. W układach sterowania instalacjami automatyki zastosowano: 5 stacji SCADA/BMS Visi.Plus, 80 sterowników Saia PCD3, 60 webowych paneli operatorskich Saia, ponad 200 mniejszych kontrolerów (room-controlerów) do regulacji temperatury, pracy wentylatorów oraz innych elementów ustawianych bezpośrednio przez użytkowników, a także ponad 200 nastawników pomieszczeniowych w pokojach hotelowych, pomieszczeniach sklepowych i basenowych. Cała instalacja obejmuje 14 tys. wejść/wyjść oraz 20 000 punktów sieci KNX/EIB. W obiekcie wykorzystane zostały także komponenty automatyki i sterowania innych firm, takich jak ABB, Siemens, Danfoss, Schneider Electric. Za działanie i integrację całego systemu, w tym HVAC, odpowiadają rozwiązania firmy Saia.
Koncepcja Peace of Mind obejmuje nie tylko planowanie i projektowanie obiektu, proces inwestycyjny oraz wdrożenie systemu automatyki. Oznacza także uwagę zwróconą na najważniejszą fazę – użytkowanie budynku przez cały czas funkcjonowania obiektu. Działające od października 2008 r. Westside potwierdza słuszność tej koncepcji.
Na podstawie materiałów firmy Sabur