Poważna awaria kluczowego elementu instalacji chłodzenia i wentylacji w zakładzie przemysłowym może mieć katastrofalne skutki dla firmy produkcyjnej w postaci kosztownego zatrzymania produkcji. Przedstawiamy porady, jak postępować w takich sytuacjach.
Nieoczekiwane awarie wentylatorów w chillerach, skruberach oparów, odpylaczach workowych, utleniaczach, piecach przemysłowych, systemach przenośników i podobnych urządzeniach mogą zatrzymać kluczowe procesy przemysłowe.
W przypadku biura awaria klimatyzacji może co najwyżej zirytować pracowników, jednak w zakładach przemysłowych sprawa jest poważniejsza – awaria wentylatora procesowego może zatrzymać produkcję.
Tak więc należy się zorientować, czy nasza firma ma kompleksowy program konserwacji zapobiegawczej, który obejmuje rutynowe serwisowanie tego typu sprzętu.
Zwykle serwisowanie wentylatorów przemysłowych polega na ich okresowym smarowaniu, prawidłowym osiowaniu oraz dynamicznym wyważaniu, co zapewnia ich długą pracę. Niestety, wentylatory są często instalowane w miejscach trudno dostępnych i niewidocznych – na zewnątrz, na dachu, pod sufitem lub nawet pośród sprzętu technologicznego, co czyni prace konserwacyjne trudnymi do wykonania i łatwymi do zaniedbania.
Awaria wentylatora może wystąpić w dowolnej chwili z wielu powodów. Ale co się dzieje, gdy wystąpi? Linia produkcyjna zostaje zatrzymana i każdy w zakładzie już o tym wie, nie tylko kierownik produkcji. Jednak gdy firma ma odpowiedni plan na wypadek takiej sytuacji, to zmniejsza on stres pracowników oraz, co ważniejsze, można natychmiast rozpocząć działania naprawcze.
Ocena sytuacji
W pierwszej kolejności należy zidentyfikować wentylator, który uległ awarii, i uruchomić procedury LOTO (odłączenie i zabezpieczenie zasilania oraz odpowiednie oznakowanie maszyny, na której będą wykonywane prace). Sprawdzić, czy oprócz awarii wentylatora wystąpiło też uszkodzenie jego linii zasilającej, budynku, sąsiadującego sprzętu lub wytwarzanego produktu, i powiadomić odpowiednie działy zakładu.
Jeżeli nasza firma posiada dostępną dokumentację techniczną czy inne dane na temat producenta, modelu, numeru seryjnego, łożysk, silnika, elementów napędu oraz innych odnośnych parametrów, to należy zweryfikować te informacje. Jeśli w zakładzie nie ma dokumentacji ani danych wentylatora, to należy ich poszukać na zewnątrz. W przypadku wielu wentylatorów, które pracują już w zakładach przez długi czas, brak jest podstawowych informacji technicznych, ponieważ ich tabliczki znamionowe zaginęły lub tekst został zamazany. Załóżmy, że mamy do czynienia właśnie z takim przypadkiem.
Oględziny. Powiedzmy, że w urządzeniu zostały uszkodzone łożyska, wał i pas napędowy. Tych podzespołów nie można kupić, bo nie są już produkowane. Oględziny tarczy wirnika wykazały, że większość łopatek została wyrwana i leży na dnie obudowy wentylatora. Stożek wlotowy jest poważnie wgnieciony i oderwany na połowie swojego obwodu.
Plan działania. Należy zmobilizować mechaników i elektryków z działu utrzymania ruchu zakładu. Rozpocząć proces demontażu. Zanotować numery łożysk, pasa oraz koła pasowego i przekazać do działu zaopatrzenia, aby zakupił te części zamienne. Jeśli na wentylatorze nie ma żadnych oznaczeń identyfikacyjnych, a czas realizacji zamówienia oryginalnych części zamiennych u producenta OEM oraz ich sprowadzenia i zainstalowania jest zbyt długi, należy poszukać w Internecie doświadczonej, wyspecjalizowanej firmy, która potrafi szybko naprawić nasz wentylator lub dorobić zamienniki uszkodzonej piasty, wirnika, stożka wlotowego i wału.
Po znalezieniu takiego wyspecjalizowanego producenta, który rozumie znaczenie zdania „mamy zatrzymaną produkcję”, należy zebrać wszystkie pozostałości uszkodzonych komponentów wentylatora: koła, zespołu piasty, stożka wlotowego oraz wału i natychmiast wysłać je własnym transportem albo kurierem do tej firmy.
Należy utrzymywać stały kontakt z wytwórcą dorabianych części zamiennych, aby uzyskiwać informacje o postępach prac, które można przekazać własnemu personelowi. Koniecznie należy poznać termin i sposób realizacji naszego zamówienia. Należy jeździć do tej firmy tak często, jak to będzie konieczne, i uzyskać informację, czy wirnik wentylatora zostanie wyważony dynamicznie przed wysyłką do naszego zakładu.
Montaż. Gdy nowe lub dorobione podzespoły, takie jak wał, stożek wlotowy oraz wyważony wirnik przybędą już do naszej fabryki wraz z nowymi łożyskami i podzespołami napędu, mamy już wszystkie części zamienne potrzebne do naprawy. Natomiast w czasie, gdy firma specjalistyczna dorabiała zamiennik koła, w naszym zakładzie naprawiono już wszelkie uszkodzenia obudowy wentylatora oraz podstawy łożyskowej. Tak więc musimy zorientować się, czy jesteśmy gotowi na montaż nowych części.
Montaż bardzo różni się od demontażu. Łożyska i elementy napędu muszą być prawidłowo ustawione w osi i wyregulowane. Jeśli tak nie jest, stanowi to zagrożenie dla długotrwałej bezawaryjnej pracy naprawionego wentylatora. Ponadto osiowanie i regulacja luzu pomiędzy kołnierzem wlotowym wirnika a stożkiem wlotowym są kluczowe dla optymalnej pracy wentylatora. W tym momencie należy się jednak poważnie zastanowić. Po tym wszystkim, co przeszliśmy z wentylatorem do tego miejsca, lepiej chyba będzie zlecić końcowy montaż ekspertom z firmy zewnętrznej zamiast próbować to robić własnymi siłami.
Gdy montaż został zakończony i sprawdzony pod względem poprawności, należy teraz zająć się masą wirującą. Jeśli to konieczne, należy skorygować wyważenie dynamiczne. Co prawda koło wentylatora zostało dynamicznie wyważone przez jego wytwórcę, jednak wyważenie powinno być jeszcze raz sprawdzone i ewentualnie skorygowane. Szczególnie w przypadku, gdy do masy wirującej dodały się komponenty napędu.
Zakończenie naprawy i wnioski na przyszłość
Właśnie opanowaliśmy sytuację kryzysową przy minimalnym czasie przestoju zakładu. Stracony czas na produkcji, spowodowany awarią wentylatora procesowego, nigdy nie jest czymś dobrym, ale to, co zrobimy w takiej sytuacji, ma zasadnicze znaczenie. Lepiej jest mieć plan na wypadek opisanej katastrofy.
Tak więc sytuacja została już opanowana, ale to jeszcze nie koniec. Obecnie jest dobry czas na to, aby przeanalizować plan konserwacji zapobiegawczej naszego kluczowego dla produkcji wentylatora oraz listę jego części zamiennych. Należy dokonać obchodu zakładu, aby upewnić się, że wszystkie wentylatory są ujęte w harmonogramie prac konserwacyjnych i uzupełnić wszystkie brakujące informacje. Jeśli to wykonamy, możemy już wrócić do biura i zająć się innymi sprawami.
Fritz Theilacker od 30 lat pracuje w firmie Holming Fan & Fabrication LLC (www.holming.com). Obecnie jest jej dyrektorem generalnym. Firma ta zajmuje się wentylatorami przemysłowymi i dorabia brakujące części zamienne do tych urządzeń.