Instalacje oświetlenia w budynkach muszą nie tylko podlegać obowiązującym wymaganiom technicznym oraz ogólnym przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, lecz również gwarantować komfort obsługi i estetyczny wygląd pomieszczeń. Wieloobwodowe układy zasilające coraz większą liczbę opraw oświetleniowych wymagają stosowania odpowiednich wielożyłowych przewodów z jasnoniebieską żyłą „N”, jak nkt instal lumen YDYpżo 4×1,5 mm2.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi należy zaopatrzyć w odpowiednie oświetlenie dzienne, dopasowane do jego kształtu, wielkości i przeznaczenia. Jednocześnie instalacja powinna umożliwiać włączanie źródeł światła za pomocą łączników wieloobwodowych. Warto jednak zauważyć, że instalacje oświetleniowe w budownictwie dawno już przestały pełnić tylko swoją podstawową rolę, jaką jest oświetlanie pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych. Obecnie stało się ono również ważnym elementem aranżacji wnętrz, podkreślającym ich indywidualny „design”. W pomieszczeniach takich jak salon czy pokój dzienny często planuje się więcej niż jeden obwód oświetlenia głównego w postaci żyrandola, a także kilka obwodów oświetlenia pomocniczego. Coraz częściej w budynkach jednorodzinnych stosuje się również podświetlenie schodów, które nie tylko zapewnia bezpieczeństwo, lecz także akcentuje architekturę klatki schodowej. Innym typem oświetlenia, które obecnie często można spotkać w budownictwie mieszkaniowym, jest oświetlenie rezerwowe, zapewniające ciągłość działania źródeł światła pomimo zaniku zasilania podstawowego. Rosnący poziom skomplikowania połączeń elektrycznych sprawia, że standardowe przewody trzyżyłowe typu YDYpżo 3×1,5 mm2 stają się niewystarczające. We wszystkich tych zastosowaniach sprawdzą się przewody czterożyłowe nkt instal lumen YDYpżo 4×1,5 mm2.
Idealne rozwiązanie rozbudowanych obwodów
Do wykonywania wielopunktowego oświetlenia z wieloobwodowymi łącznikami należy stosować czterożyłowe przewody z żyłą roboczą „N” w kolorze jasnoniebieskim. Jest to zgodne z normą PN-HD 60364-5-51 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych”, zawierającą wymóg oznaczania neutralnych przewodów „N” w tym kolorze. Oprócz zastosowań w obwodach świecznikowych przewody czterożyłowe są niezbędnym elementem klasycznych projektów instalacji z zastosowaniem łączników schodowych lub łączników schodowych i krzyżowych. Dzięki takiemu rozwiązaniu oświetlenie schodów można włączać i wyłączać zarówno z poziomu parteru, jak i każdej kondygnacji budynku. Taki układ stosuje się również w przypadku długich korytarzy lub pomieszczeń z więcej niż jednym wyjściem. W przypadku wielokondygnacyjnych budynków z większą ilością punktów sterowania montowane są łączniki krzyżowe, jako środkowy łącznik. Alternatywnym rozwiązaniem takiego tradycyjnego układu jest instalacja z przekaźnikami bistabilnymi, jednak jej mankamentem może być podatność na uszkodzenia w wyniku np. przepięć ze względu na obecność w obwodzie wrażliwej elektroniki. Klasyczne rozwiązanie z łącznikami schodowymi i krzyżowymi daje natomiast pewność bezawaryjnego działania.
Światło pod kontrolą
Kolejnym rozwiązaniem dla wszystkich tych użytkowników, którzy cenią sobie wysoki stopień komfortu i bezawaryjne użytkowanie oświetlenia może być instalacja oświetlenia rezerwowego, które zapewnia ciągłość działania opraw pomimo przerw w dostawie sieciowej energii elektrycznej. Tym samym pełni ono podobne funkcje, jak oświetlenie awaryjne. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznym, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, tego typu rozwiązanie powinno być stosowane m.in. w takich miejscach jak sale kinowe, widowiskowe, czytelnie, lokale czy hale sportowe przeznaczone do przebywania ponad 200 osób, a także ciągi komunikacyjne. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by stosować takie oświetlenie rezerwowe chociażby w budynkach jednorodzinnych. Jego istotną zaletę stanowi fakt, że w razie krótkotrwałego zaniku napięcia pomieszczenia pozostają oświetlone przez określony czas, dzięki czemu użytkownicy mogą w niezakłócony i bezpieczny sposób kontynuować wykonywane czynności. Układ tego typu składa się z oprawy połączonej z inwerterem (przetwornika z akumulatorem), który w tym przypadku pełni funkcję rezerwowego źródła energii. Do wykonania takiego obwodu niezbędny jest też przewód czterożyłowy. Niebieska żyła fazowa „N” pełni dwie funkcje – sygnalizacyjną i zasilającą. W momencie przerwania dostawy prądu przesyła ona sygnał do inwertera, który przejmuje zasilanie oprawy. Po przywróceniu napięcia podstawowego, tak wykonany układ ładuje akumulator inwertera do uzyskania pełnej sprawności. Taka klasyczna instalacja oświetlenia rezerwowego to sposób na zagwarantowanie bezawaryjnego funkcjonowania opraw nawet w nieprzewidzianych wypadkach.
Literatura
1. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. Wyd. 6, WNT, Warszawa 2005 r.
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz.U.02.75.690], zmiany: Dz.U. 2008 Nr 291, poz. 1238, Dz.U.2009-56-461, Dz.U.2010-239-1597. Dz.U.2012 poz.1289. Dz.U. 2013 poz.926.1
3. PN-HD 60364-5-51:2011 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych –
Część 5-51: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego — Postanowienia ogólne
4. PN-HD 60364-5-52:2011 – wersja polska Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Oprzewodowanie.
5. PN-EN 50525-1:2011 Przewody elektryczne — Niskonapięciowe przewody elektroenergetyczne na napięcie znamionowe nieprzekraczające 450/750 V (Uo/U) — Część 1: Wymagania ogólne.
6. Certyfikat nr B/12/010/15 na przewód nkt instal lumen YDYpżo 4×1,5 mm2.
Źródło: nkt cables
