Wymienniki freecoolingowe, które umożliwiają pozyskiwanie darmowego chłodu, czy zautomatyzowane oświetlenie adaptacyjne to tylko niektóre z rozwiązań wykorzystywanych w tzw. ekobiurowcach. Dzięki nim budynek jest przyjazny dla środowiska i pracowników, a koszty jego utrzymania są niższe niż w przypadku tradycyjnych obiektów.
W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój trendu „eko”, który staje się coraz bardziej popularny w każdej dziedzinie gospodarki. Wpływ na jego rozkwit ma wzrost świadomości nabywców, którzy przy wyborze produktów kierują się nie tylko ceną, ale także poziomem oddziaływania na środowisko.
W odpowiedzi na trend „eko” powstają również biurowce ekologiczne. Od kilku lat widać znaczącą zwyżkę inwestycji w obiekty, których założeniem jest zapewnienie samowystarczalnej pod względem mediów (tj. energii elektrycznej, ciepła lub wody), powierzchni biurowej. Warto zauważyć, że na świecie realizowane są już biurowce, które mogą wyprodukować więcej energii, niż same zużywają.
Mniej dwutlenku węgla
Głównym zagrożeniem dla środowiska naturalnego jest zwiększająca się stale emisja dwutlenku węgla. Stąd tak duże zapotrzebowanie na rozwiązania, które pozwolą na jej ograniczenie. Jednym z najprostszych jest zminimalizowanie zużycia energii.
W budynkach ten cel można osiągnąć dzięki:
■ doborowi odpowiednich materiałów budowlanych (np. o niskiej wartości współczynnika przenikania ciepła) oraz technologii (np. instalacja chłodu z zastosowaniem układów do pracy w trybie freecoolingu czy energooszczędne źródła światła);
■ automatyzacji procesów, czyli stosowaniu szeroko pojętych systemów automatyki budynkowej.
We współczesnych biurowcach najbardziej energochłonne instalacje to klimatyzacja i oświetlenie. To na optymalizacji ich pracy należy skupiać się w największym stopniu. Stosowanie freecoolingu i oszczędnych źródeł światła w nowoczesnym ekobudynku to konieczność. Należy jednak pamiętać, że dopiero połączenie odpowiednich materiałów budowlanych, właściwych technologii instalacji biurowych oraz spięcie całości systemem automatyki budynkowej (BMS – Building Management System) pozwala na uzyskanie wymiernych efektów w postaci zmniejszonego zużycia energii.
Rozwiązania IT i związane z nimi korzyści
Stosowanie systemów automatyki budynkowej stało się już standardem. Żaden nowoczesny biurowiec, a tym bardziej ekobiurowiec, nie jest w stanie funkcjonować bez tego rozwiązania. BMS jest mózgiem budynku, który spaja wszystkie instalacje w jeden organizm. W sposób ciągły monitoruje on pracę każdej instalacji i parametry środowiskowe w obiekcie. Jednym z jego głównych zadań jest optymalizacja funkcjonowania urządzeń tak, aby pracowały możliwie najwydajniej przy zużyciu minimalnej ilości energii.
BMS umożliwia integrację systemów m.in. klimatyzacji, wentylacji, oświetlenia, zasilania czy wodno-kanalizacyjnych. Zbierając oraz analizując dane z tych systemów, a także mogąc nimi odpowiednio sterować, BMS staje się podstawowym rozwiązaniem IT ekobudynku. Monitoruje on m.in. zapotrzebowanie na chłód i światło, dzięki czemu chłodzone oraz oświetlane są tylko te obszary, które tego wymagają, ponieważ np. znajdują się w nich ludzie.
Same systemy oświetlenia również mogą być w pełni zautomatyzowane. Najczęściej stosowane są rozwiązania oparte na zasadzie automatycznego załączania i wyłączania oświetlenia w danym obszarze. Coraz większą popularnością cieszą się jednak systemy wykorzystujące sterowanie adaptacyjne. Dostosowują one natężenie oświetlenia wewnątrz budynku do natężenia światła zewnętrznego. Pozwala to na maksymalne wykorzystanie światła słonecznego, oszczędność energii elektrycznej i poprawę komfortu pracy.
Klimatyzacja jest kolejną instalacją, w której wykorzystywane są ekologiczne rozwiązania. Stosuje się w niej bowiem układy, które umożliwiają pozyskiwanie w okresie zimowym darmowego chłodu przez wymienniki freecoolingowe. W sezonie letnim proces ten odbywa się w nocy, kiedy chłód jest pobierany i magazynowany w zbiornikach buforowych. Następnie w ciągu dnia jest on oddawany do budynku. Niższa temperatura powietrza zewnętrznego i tańszy prąd w nocy powodują, że jest to ekologiczne rozwiązanie, które dodatkowo pozwala uzyskać oszczędności finansowe.
Ekobudynek to nie tylko niski poziom zużycia energii, to również zwiększenie bezpieczeństwa, lepszy komfort pracy i ułatwienie użytkownikom korzystania z budynku. W tym zakresie sprawdzają się zintegrowane systemy zabezpieczeń. Umożliwiają one np. automatyczne otwieranie szlabanów wjazdowych po odczycie tablic rejestracyjnych lub przywołanie windy dla pracownika tuż po tym, gdy wczyta on kartę kontroli dostępu.
Kierunki rozwoju
Ludzie chcą pracować w ekologicznych, komfortowych oraz technologicznie zaawansowanych budynkach, które są jednocześnie proste w obsłudze i charakteryzują się wysoką sprawnością energetyczną. Właśnie te wymagania wytyczają kierunki rozwoju systemów IT przeznaczonych dla budynków. Projektanci dążą więc do integrowania i ujednolicania wielu systemów budynkowych. Muszą one być przyjazne dla użytkownika i łatwe w obsłudze. Stąd wdrażane są rozwiązania, które umożliwiają np. sterowanie temperaturą w pomieszczeniu z poziomu aplikacji w telefonie komórkowym.
Ponadto obecnie budowane systemy pozwalają na personalizację środowiska pracy, co daje możliwość rozwiązania np. problemu uzyskania komfortowej dla wszystkich osób temperatury w przestrzeniach typu open space. Każdy pracownik może zdefiniować preferowaną temperaturę (za pomocą aplikacji w telefonie), a system zbiera te informacje i stara się w poszczególnych częściach biura dostosować warunki do wyliczonej średniej.
Ponadto eksperci uważnie śledzą wszystkie nowinki z branży energii odnawialnej. Już teraz powstają budynki, w których energia elektryczna pozyskiwana jest ze słońca i wiatru, a wielkie zasobniki ziemne i specjalne pompy ciepła pozwalają praktycznie za darmo zapewniać w budynku chłód latem, a ciepło – zimą.
Kalkulacja
Ekobiurowiec to zaawansowane technologicznie rozwiązania, które umożliwiają m.in. zmniejszenie zużycia energii. Trzeba mieć jednak świadomość, że wymagają one większych nakładów finansowych niż standardowe urządzenia lub systemy. Pełna integracja instalacji budynkowych również wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów początkowych. Czy w związku z tym budowa takiego nowoczesnego obiektu jest opłacalna? Odpowiedź brzmi: tak.
Należy pamiętać, że ekobiurowiec to długoterminowa inwestycja, która w trakcie swojego funkcjonowania zużyje znacznie mniej energii niż mniej zaawansowane technologicznie budynki. Szacuje się, że zwrot zwiększonych nakładów początkowych następuje w ciągu ok. 10 lat.
Ekobiurowce mają jeszcze jeden atut – są preferowane przez najemców. Świadomi użytkownicy chcą być częścią „zielonej inicjatywy” i – co się z tym wiąże – wywierać jak najmniejszy negatywny wpływ na środowisko. Właśnie dlatego to ekobiurowce są w pierwszej kolejności wybierane jako lokalizacja wielu biur. Posiadanie certyfikatu LEED czy BREAM przyciąga najemców. To z kolei przekłada się na zwiększenie przychodu zarządców i skrócenie okresu zwrotu inwestycji.
Dynamiczny rozwój
Polskie ekobiurowce nie są jeszcze tak zawansowane jak obiekty tworzone w krajach zachodnich. Sytuacja ta jednak systematycznie ulega zmianie. Coraz większa oferta dostępnych powierzchni biurowych sprawiła bowiem, że nie tylko cena najmu oraz walory kubaturowe budynku stały się przedmiotem konkurencji. Są nim również rozwiązania techniczne wykorzystywane w tych obiektach. Z roku na rok obserwujemy szybki rozwój tego segmentu rynku oraz coraz ciekawsze i bardziej zaawansowane wdrożenia u naszych klientów. To sprawia, że w ciągu kilku kolejnych lat polskie ekobiurowce powinny stać się równie nowoczesne jak ich zachodnie odpowiedniki.
Autor: Andrzej Warzywoda jest kierownikiem Działu Wsparcia Technicznego w firmie Qumak
Fot.: Qumak
