Odpowiednio projektując inteligentne systemy oświetleniowe, projektanci oraz inżynierowie oświetlenia mogą osiągać znaczącą poprawę efektywności energetycznej w różnych typach budynków.
Oświetlenie to z reguły jedno z największych obciążeń energetycznych w budynkach – historycznie najtrudniej sterowalne. Ludzie bowiem często włączają światło, zapominając później o jego wyłączeniu. Współczesna technologia stała się jednak bardzo efektywnym narzędziem w pokonywaniu tej ludzkiej słabości.
Pierwszą modyfikacją, jakiej dokonano w zwykłym przełączniku ściennym, była jego zamiana na pokrętło lub suwak, z funkcją ściemniacza, który oszczędzał energię elektryczną, umożliwiając użytkownikowi wybór pośrednich poziomów oświetlenia. Następnie, w dobie największego kryzysu energetycznego w późnych latach 70. XX wieku, na rynku pojawiły się pierwsze czujniki ruchu. W ten sposób ludzie przestali być jedynymi decydentami tego, czy światło jest włączone czy wyłączone – odtąd decydowały o tym także układy elektroniczne. Pojedynczy czujnik ruchu oraz regulatory czasowe były podłączone do opraw oświetleniowych, pełniąc funkcję swego rodzaju „Wielkiego Brata”. Kiedy nie wykryły żadnego ruchu w zadanym czasie lub gdy czas zadany na regulatorze upłynął – wyłączały światło. Innowacja ta przyniosła ogromną poprawę efektywności działania systemów oświetlenia w stosunku do przełącznika ręcznego, zapewniając olbrzymie redukcje obciążeń oświetleniowych.
Następnie rozwinęły się sieciowe sterowniki oświetlenia, które zarządzały światłem strefowo. Nakładały harmonogramy czasowe na pojedyncze sterowniki oraz przełączniki ręczne, wyłączając wszystkie światła w budynku w zadanym czasie, niezależnie od stanu włączników oraz pojedynczych lokalnych sterowników.
Ostatnia generacja zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem wykorzystuje już możliwości wynikające z cyfryzacji oraz rozproszenia. Prawidłowo wdrożone systemy są przyjazne użytkownikowi, pozostają łatwe w utrzymaniu, zapewniają możliwość efektywnego zarządzania oświetleniem całego budynku z jednego centralnego miejsca, usprawniając przy tym konserwację i eksploatację. Sterowanie oświetleniem oparte na oprogramowaniu pozwala także na przesył danych nie tylko pomiędzy poszczególnymi elementami systemu, ale również pomiędzy elementami innych podsystemów w budynkach: mechanicznych, ppoż. oraz bezpieczeństwa. Taka integracja różnych inteligentnych systemów umożliwia efektywne zarządzanie wszystkimi odbiorami energii w budynku, czyli w konsekwencji redukcję zużycia energii oraz ograniczenia kosztów eksploatacyjnych.
Korzyści, jakie niesie ze sobą stosowanie zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem, dla wielu inżynierów nie są jednak do końca zrozumiałe. Jest to prawdopodobnie spowodowane kompleksowym charakterem współczesnych systemów sterowania, które mogą wydawać się bardziej skomplikowane niż w rzeczywistości, a niejednokrotnie funkcjonalnie przytłaczające. Zwykle jednak takie niezrozumienie jest efektem tego, że nie poświęcono po prostu odpowiednio dużo czasu na zapoznanie się z możliwościami i strukturą omawianych rozwiązań. Termin „zaawansowany system sterowania oświetleniem” może brzmieć niejasno, choć przecież tak naprawdę oznacza w praktyce nakładanie warstw różnego typu interfejsów komunikacyjnych na powszechnie już używany sprzęt, który był tradycyjnie wykorzystywany przez inżynierów i jest im dobrze znany – stateczniki, lampy, czujniki obecności oraz inne urządzenia sterownicze. Czasami tylko konieczne staje się użycie specjalnego rodzaju tego samego sprzętu. Projektanci często nie zdają sobie sprawy, że gdy poznają zaawansowane systemy sterowania oświetleniem i wykorzystają ich możliwości, w dłuższej perspektywie mogą znacząco oszczędzić swój czas oraz energię. Urządzenia w większości bardzo się nie zmieniły, a prawdziwa zmiana dotyczy jedynie zaawansowania oprogramowania.
Aktualizacje norm i standardów
Amerykańskie, międzynarodowe i europejskie normy energetyczne – takie jak ASHRAE 90.1, Międzynarodowa Konwencja Energetyczna (IECC) czy California Title 24 – stają się coraz bardziej rygorystyczne. Dzięki zaawansowanym systemom sterowania oświetleniem ich wymagania dużo łatwiej spełnić. Z każdą następną wersją norm zbliżamy się do celu, jakim jest zerowa konsumpcja energii netto. Normy są aktualizowane co trzy lata, a największe zmiany dotyczą rewizji progów zgodności, tak aby objęły więcej projektów.
Dla przykładu przyjrzyjmy się kolejnym wersjom normy ASHRAE 90.1-2007 oraz ASHRAE 90.1-2010, zwracając uwagę na szczególne przypadki:
- Próg zgodności:
- Automatyczne wyłączanie oświetlenia:
- Obniżenie natężenia oświetlenia:
- Strefy światła dziennego:
- Oświetlenie zewnętrzne:
- Sterowanie obciążeniem gniazdek:
Zamiast patrzeć na sterowanie oświetleniem z perspektywy budynku, wielu inżynierów nadal próbuje stosować każdą z norm energetycznych osobno, instalując systemy różnego rodzaju w jednym budynku (np. modułu przekaźnikowego, architektoniczne systemy ściemniania, ściemniaczy ściennych), bez żadnej centrali sterowniczej. Takie podejście może zaspokoić podstawowe wymagania projektowe oraz wymagania norm energetycznych, jednak próba dopasowania do siebie fragmentarycznych systemów może okazać się bardzo problematyczna.
Wymagania norm energetycznych, rosnące koszty energii, znaczenie archiwizowania oraz bieżącego zbierania danych na temat budynku wraz z ich analizą, a w końcu poszukiwanie efektywnego sposobu sterowania i nowe pojawiające się technologie, takie jak łatwo sterowalne LED-y, oraz popyt na tzw. zielone budynki, wymusiły na wytwórcach opracowanie systemów, które inżynierowie mogliby wdrożyć, aby spełnić te wymagania.
Obecnie panuje tendencja do tak płynnego sterowania oświetleniem, jak w przypadku klimatyzacji – ma być komfortowe dla użytkowników, równocześnie zapewniając jedynie niezbędne funkcje. Dodając do tego wymagania dotyczące sterowania obciążeniem gniazdek, systemy sterowania oświetleniem coraz szybciej zamieniają się w kompleksowe platformy zarządzania energią.
Wdrażanie systemu
Wyróżnia się dwie główne metody wdrażania zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem. Pierwsza to zastosowanie cyfrowego adresowalnego protokołu DALI (Digital Adressable Lighting Interface). Adres potrzebny do zaprogramowania systemu sterowania jest umieszczany w stateczniku oraz na urządzeniach sterujących. Druga metoda to zastosowanie adresowalnego modułu wejście/wyjście, nałożonego na tradycyjne stateczniki i urządzenia sterujące. Systemy oparte na DALI wydają się mieć charakter zastrzeżony, ponieważ wymuszają zastosowanie konkretnych urządzeń. Niektórzy ich producenci wymagają zastosowania swoich urządzeń, aby całość działała poprawnie. Z drugiej strony, warstwowanie systemów pozwala na stosowanie dowolnej kombinacji urządzeń.
Jednak tym, co naprawdę różni systemy, jest interfejs oprogramowania. Kilku producentów stosuje graficzny interfejs użytkownika (GUI), pozwalający na wskazanie i zaznaczenie zmiany, jaka ma zostać wprowadzona do systemu sterowania. Oprogramowanie zapewnia również wiele opcji w zakresie zarządzania energią, umożliwiając: zcentralizowane zarządzanie (ze zdalnym dostępem); łatwość połączenia oraz przesyłu danych pomiędzy innymi systemami, takimi jak system automatyzacji budynków (BAS), system ochrony, kontroli dostępu czy system ppoż.; oraz automatycznie generowane alerty utrzymania, raporty uruchomień urządzeń i systemu, a także raporty użytkowania urządzeń. Zaopatrzeni w te wszystkie dane oraz moc obliczeniową, operatorzy budynków, jak nigdy dotąd, mają możliwość optymalizowania konsumpcji energii w zarządzanych obiektach.
Zalety zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem
W stosunku do konwencjonalnych systemów sterowania oświetleniem wersje zaawansowane oferują znaczące oszczędności kosztów. Wykorzystują też rozproszenie elementów sterowania – po to, aby użytkownikom dać pewność, że wszystkie pomieszczenia, a nawet poszczególne oprawy oświetleniowe, będą optymalnie służyły zarówno oszczędzaniu energii, jak i wydajności świetlnej. Sterowanie oraz sterowanie precyzyjne wraz z optymalizacją oszczędności energii mogą zostać osiągnięte poprzez wdrożenie sześciu podstawowych strategii sterowania oświetleniem:
- Harmonogramowanie czasowe/astronomiczne: oświetlenie w zdefiniowanych obszarach włącza się, wyłącza lub też ściemnia, na podstawie z góry określonego i konfigurowalnego harmonogramu.
- Czujniki ruchu/obecności: oświetlenie jest włączane/wyłączane na podstawie wykrytego ruchu. W drugim przypadku użytkownik musi sam włączyć światło, ale zostanie ono wyłączone, kiedy pomieszczenie będzie puste.
- Wykorzystanie światła dziennego: natężenie oświetlenia elektrycznego jest automatycznie dostosowywane tak, aby wykorzystać ilość światła dziennego w pomieszczeniu. Odpowiednie poziomy oświetlenia są utrzymywane dla konkretnych celów użytkowych, podczas gdy na całej przestrzeni zapewnia się jednorodny poziom światła.
- Strojenie zadaniowe: maksymalne poziomy natężenia są ustawiane do konkretnych zadań bądź dla konkretnych pomieszczeń, tak aby zapobiec zbyt mocnemu oświetleniu.
- Sterowanie indywidualne: pracownicy mogą dostosować oświetlenie w miejscu pracy do własnych preferencji przez graficzny interfejs użytkownika (GUI) umieszczony na poszczególnych komputerach.
- Zmniejszenie obciążenia sieci (odpowiedź na zapotrzebowanie): sterowanie oświetleniem może prowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na energię całego budynku. W określonych rejonach, w czasie podwyższonego zapotrzebowania na energię, oświetlenie jest wtedy wyłączane bądź przyciemniane.
Zaawansowane systemy sterowania oświetleniem umożliwiają wdrożenie wszystkich sześciu wymienionych strategii jednocześnie. Bez tego rodzaju systemu użytkownik bądź integrator systemu są ograniczeni jedynie do harmonogramowania, sterowania ruchem/obecnością oraz wykorzystania światła dziennego. Warto zauważyć, że w systemach działających w oparciu o sterowniki konwencjonalne nie da się w pełni wykorzystać światła dziennego. Wymagają one jednego sensora światła dziennego do sterowania grupą świateł, zwyczajowo w jednym obwodzie lub szeregu, co oznacza, że duża liczba opraw sterowana jest w ten sam sposób. Aby wdrożyć strojenie zadaniowe, personalne oraz oparte na obciążeniu sieci, wymagane jest scentralizowane oprogramowanie sterownicze.
Poza maksymalizacją wydajności oświetlenia, zaawansowane systemy sterowania zwiększają satysfakcję użytkowników, a często również ich produktywność. Użytkownicy mający kontrolę nad przestrzenią, w której pracują, są zazwyczaj bardziej zadowoleni i wydajni. Proste w użytkowaniu oprogramowanie ułatwia dostosowywanie oświetlenia do zmieniających się dynamicznie warunków.
Najlepsze praktyki w realizacji projektu
Normy energetyczne (ASHRAE 90.1, IECC, Title 24) definiują przede wszystkim wytyczne dla najlepszych praktyk w realizacji projektu zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem. Dla przykładu, do automatycznego sterowania oświetleniem dziennym, zgodnie z ASHRAE 90.1, oświetlenie elektryczne musi być zredukowane przynajmniej przez jeden krok sterowniczy, czyli pomiędzy 50 a 70% projektowej mocy oświetlenia, oraz kolejny krok sterowniczy, który nie może przekraczać 35% mocy projektowej.
Poniższe przykłady najlepiej przedstawiają dobre praktyki we wdrażaniu aktualnych wymagań norm energetycznych.
Wymagania ogólne:
- Zacznijmy od zdefiniowana prostej strategii oświetlenia. W każdym rejonie budynku użytkownicy włączają światła przez niskonapięciowy przełącznik. Oszczędność prądu jest największa, jeżeli użytkownicy włączają światło ręcznie, wchodząc do pomieszczenia, i pamiętają o jego wyłączeniu, kiedy je opuszczają. Jeśli ktoś o tym zapomni, uruchomi się automatyczny czujnik, który zrobi to za niego, sygnalizując centralnemu systemowi sterowania oświetleniem, by wyłączył światło w wolnym lub pustym pomieszczeniu, zgodnie z wymaganiami norm. Właśnie dlatego czujniki obecności są uważane za bardziej efektywne od czujników ruchu – jedynie wyłączają bowiem światło, nie włączając go. W biurach mających duże okna, wpuszczające dostateczną ilość światła dziennego, systemy z czujnikami obecności zapewniają oświetlenie tylko wtedy, kiedy użytkownik uzna, że naprawdę go potrzebuje lub jest ono konieczne.
- Oprócz prostej reguły przełączania światła, zaawansowane systemy sterowania oświetleniem automatycznie ściemniają światło w rejonach, do których dociera odpowiednia ilość światła naturalnego. W miarę jak w ciągu dnia zmienia się jego natężenie, poziomy przyciemnienia poszczególnych opraw są dostosowywane tak, aby oświetlenie było utrzymywane na wymaganym poziomie w całym pomieszczeniu.
- Zaawansowane systemy sterowania oświetleniem kontrolują również oświetlenie ewakuacyjne. W przeszłości, jako środek bezpieczeństwa, światło w obwodach oświetlenia awaryjnego było włączone przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Postępy, jakie dokonały się w urządzeniach sterujących, pozwalają jednak na kontrolowanie oświetlenia ewakuacyjnego, przez szeregowanie czasowe lub też przez automatyczne czujki oraz wyposażanie tych urządzeń np. w przekaźniki awaryjne UL 924, które mogą pominąć cyfrowy system sterowania w przypadku utraty mocy, włączyć wszystkie światła podłączone do obwodu awaryjnego oraz utrzymywać poziomy ewakuacyjne dla bezpieczeństwa użytkowników bez marnowania energii, kiedy wokół nikogo nie ma.
- Zaawansowane systemy sterowania oświetleniem są cyfrowo połączone z systemami BAS, aby wykorzystywać sygnały wykrywane przez czujniki ruchu o każdej porze i dostosować wartości zadane. Jeżeli wiele lokalnych, strefowych systemów sterowania oświetleniem zlokalizowanych jest w ramach jednej strefy obsługi systemów wentylacji i klimatyzacji, system sterowania oświetleniem może je zintegrować, by wspomóc dopracowanie wydajności wentylacji i klimatyzacji.
Szczegółowe wymagania dotyczące pomieszczeń
- Wnętrza biur lub pokoi: użytkownicy włączają i wyłączają światło przez naciśnięcie niskonapięciowego przełącznika na ścianie. Sufitowa czujka ruchu, działająca w trybie wykrywania ruchu, wyłącza światło, jeżeli użytkownicy, wychodząc z pokoju, o tym zapomną. Indywidualne sterowanie oprawami jest dostępne na komputerach użytkowników.
- Biura i pokoje z odpowiednim światłem słonecznym: użytkownicy włączają i wyłączają światło przez naciśnięcie niskonapięciowego przełącznika na ścianie. Przełącznik włącza światło o natężeniu, na jakie pozwala mu fotokomórka monitorująca ilość światła słonecznego dostającego się do pomieszczenia. Jeżeli użytkownicy, wychodząc z pokoju, zapomną o wyłączeniu światła, uczyni to za nich sufitowy czujnik ruchu, działający w trybie wykrywania ruchu. Indywidualne sterowanie oprawami jest dostępne na komputerach użytkowników.
- Korytarze i lobby: są to jedyne rejony budynku, mające dwie konfiguracje eksploatacji oświetlenia – podczas godzin pracy oraz poza nimi. Na korytarzach grupa czujników ruchu włącza i wyłącza oświetlenie, zgodnie z obłożeniem i bieżącym trybem reakcji, dyktowanym przez zegar zaawansowanego systemu sterującego oświetleniem. Rejony obrzeżne są wyposażone również w fotokomórki, aby dostosować udział oświetlenia elektrycznego, bazując na udziale światła dziennego w danej przestrzeni. Oprawy w tych rejonach są przystosowane do pracy przy niższym natężeniu, kiedy pojawia się sygnał zmniejszenia obciążenia sieci.
- Podczas godzin pracy: po wykryciu ruchu na korytarzu zaawansowane systemy włączają światło i utrzymują je włączone do momentu, aż system wejdzie w tryb „po godzinach pracy”. Po tym czasie oświetlenie włącza się jedynie wtedy, kiedy zostanie wykryty ruch, zapobiegając marnowaniu energii podczas wakacji czy ferii zimowych. Podczas dni pracujących oświetlenie korytarzy po załączeniu działa cały czas, zapobiegając krótkim fazom włączania i wyłączania w czasie przemieszczania się użytkowników. Na koniec trybu „podczas godzin pracy” system przełącza się w tryb sterowania oświetleniem „po godzinach pracy”.
- Poza godzinami pracy: czujniki ruchu sterują oświetleniem na korytarzu przez automatyczne funkcje włącz/wyłącz. Po 15 minutach niewykrycia ruchu oświetlenie zostaje automatycznie wyłączane. Podczas godzin niskiej aktywności oczekiwany jest minimalny cykl oświetleniowy. W tym przedziale czasowym zaprogramowane są maksymalne poziomy oświetlenia, ponieważ przewiduje się, że pełne natężenie światła nie będzie potrzebne.
- Poczekalnie i klatki schodowe: oświetlenie w tych pomieszczeniach jest ustawiane na działanie przez 24 godziny, siedem dni w tygodniu, przez czujniki ruchu. Po 15 minutach braku wykrycia ruchu światło automatycznie gaśnie. Oprawy są tu dostosowane do niższego poziomu natężenia, kiedy pojawia się sygnał zmniejszenia obciążenia sieci.
- Pomieszczenia użytkowe i magazynowe: użytkownicy włączają i wyłączają światło przez naciśnięcie niskonapięciowego przełącznika na ścianie. Rozpoczyna się wtedy dwugodzinny okres aktywacji oświetlenia. Pięć minut przed jego końcem pojawia się ostrzegawcze mignięcie. Jeżeli użytkownik chce pozostać w pomieszczeniu, włącznik może być ponownie aktywowany – rozpoczyna się kolejny dwugodzinny limit. Oprawy w tych rejonach są dostosowane do niższego poziomu natężenia, kiedy pojawia się sygnał zmniejszenia obciążenia sieci.
- Sale konferencyjne: użytkownicy włączają i wyłączają światło przez naciśnięcie niskonapięciowego przełącznika lub używając wstępnie zaprogramowanego sterownika ściemniania. Sufitowe czujniki ruchu, pracujące w trybie obecności, wyłączają oświetlenie, jeżeli użytkownicy wyjdą bez wyłączania światła. Maksymalne natężenie oświetlenia w tym pomieszczeniu jest zaprogramowane do konkretnych zadań.
Rozruch sterowników oświetleniowych
Obie normy – ASHRAE 90.1 oraz IECC – wymagają uruchomienia całego sprzętu oraz oprogramowania, aby zapewnić, że wszystkie elementy działają tak jak powinny. Osoba odpowiedzialna za uruchomienie systemów upewnia się, że lokalizacje sterowników, regulacja, nastawa, kalibracja oraz oprogramowanie zgadzają się z dokumentacją wykonawczą, warunkami budowy oraz wymaganiami producentów.
Rozruch zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem przeważnie musi być wykonany poza zwyczajowymi godzinami pracy w danych pomieszczeniach. Integrator wykonuje w tym celu liczne działania, służące przetestowaniu automatycznych czujników, fotokomórek oraz sterowników światła dziennego, przełączników czasowych i programowalnych sterowników czasowych. Sprawdza umiejscowienie czujek, a także ich czułość oraz wydajność regulacji czasu odpowiedzi. Upewnia się, czy programowalne czujki czasowe i przełączniki czasowe zostały nastawione na wyłączenie światła zgodnie z zamierzeniem. Analizuje prawidłowe usytuowanie oraz ustawienia czułości sterowników fotokomórek, aby osiągnąć pożądane ograniczenie oświetlenia elektrycznego, bazując na dostępnym świetle dziennym. Uruchamianie systemu wykorzystywania światła dziennego jest często wymagane w nocy, tak aby rzeczywista moc wyjściowa systemu elektrycznego mogła zostać uwzględniona w programowaniu fotokomórek bez udziału światła dziennego.
Kontroli poddawane jest również uruchomienie samego zaawansowanego systemu sterowania oświetleniem. Producent systemu tworzy procedury testów dla pojedynczych elementów, takich jak wbudowane sterowniki osprzętu, po to aby umożliwić ich sprawdzenie w momencie instalacji. System podsumowuje również elementy do niego podłączone, by integrator mógł wykryć wszystkie niepodłączone bądź pominięte komponenty. Integrator sprawdza również podział na strefy lub też grupowanie świateł, oprogramowanie systemu, włączając w to profile sterowania, harmonogramy oraz sekwencje odciążania.
Inżynierowie oraz projektanci mogą wspomóc proces uruchamiania przez wnioskowanie o następujące pozycje w specyfikacji projektowej jako część dostarczenia systemu: opis założeń projektowych, szczegółowy wykaz materiałowy, listę kontrolną kontrahenta, formularz rozruchowy.
Powszechne obawy
Często wobec zaawansowanych systemów sterowania oświetleniem wysuwa się zarzut ich wysokiej ceny. Faktycznie, aby pracować z ekstremalnie zoptymalizowaną wersją systemu, każda z opraw mogłaby być indywidualnie sterowana, czyli wyposażona w odpowiedni układ balastu lub sterownik. Taka opcja byłaby bardzo kosztowna.
Kilka aspektów wpłynęło jednak na konkurencyjność tego typu systemów. Pierwszy to technologia LED, która staje się coraz bardziej przystępna i jest częściej stosowana. Zaletę oświetlenia LED stanowi to, że naturalnie poddaje się regulacji: jeżeli sparuje się sterownik dotykowy LED z kompatybilną kontrolką, nie są potrzebne dodatkowe elementy do dostrojenia światła. Znika wtedy 20–30% dodatkowego obciążenia potrzebnego do sterowalnego fluorescencyjnego balastu, dzięki czemu modulowanie światła staje się standardem.
Po drugie, kiedy inżynierowie nauczyli się, jak wykorzystywać zaawansowane systemy sterowania oświetleniem do zarządzania zużyciem energii, zdali sobie sprawę, jak znaczące oszczędności można osiągnąć przez rozsądne grupowanie sterowników opraw, nie polegając jedynie na sterowaniu poszczególnymi oprawami, co w typowych budynkach z reguły nie jest wymagane. Po trzecie, najbardziej zaawansowane systemy sterowania używają rozproszonych niskonapięciowych komponentów, zamiast tradycyjnych strategii sterowania typu „rura i drut”. Koszty związane z mniej rygorystyczną metodą instalacji często mogą być więc zmniejszone, o ile do montażu zatrudni się bystrego wykonawcę.
Inna powszechna obawa dotyczy stopnia trudności zarządzania systemami. Jest to jednak raczej kwestia odpowiedniego spojrzenia na ten problem. Kiedy ma się do czynienia z ponad tysiącem opraw oświe-tleniowych, myśl o sterowaniu indywidualnym każdą z nich może wydawać się przytłaczająca. Jednak, jak wspomniano powyżej, indywidualne sterowanie nie jest konieczne, a przez dokładne planowanie można stworzyć system, który będzie pomagał zarządcom lepiej zrozumieć funkcjonowanie ich budynków. Zarządzanie całym budynkiem jest oparte na oprogramowaniu sieciowym. Dla każdego, kto swobodnie posługuje się oprogramowaniem komputerowym, system okaże się bardzo intuicyjny w zarządzaniu.
Rosnące koszty energii oraz zwiększające się wymagania norm energetycznych sprawiają, że zarządzanie energią staje się dla zarządców i właścicieli budynków priorytetem. Powyższe spostrzeżenia pokazują, że dzięki środkom już dziś dostępnym projektantom i inżynierom, możliwe jest sprostanie nie tylko bieżącym wymaganiom norm energetycznych, ale i tym, które będą obowiązywać w przyszłości.
Autor: Robert J. Garra Jr. jest wiceprezesem firmy CannonDesign. Jako lider zespołu ds. technicznych, rozumiejący klientów i ich cele, wykorzystuje umiejętności przywódcze oraz znajomość branży, zapewniając grupie projektowej strategiczne kierownictwo. Skutecznie zarządza zintegrowanymi projektami, zachęcając do multidyscyplinarności, a także promując wysoko wydajne zespoły projektowe wewnątrz CannonDesign, wśród kontrahentów oraz klientów. Jest zdobywcą nagrody Consulting-Specifying Engineer 2013 40 Under 40.