Zwiększenie komfortu użytkowania budynków jest możliwe dzięki korzystaniu z nowych technologii. Powstają jednak obiekty, które ze względu na swoje przeznaczenie wymagają zastosowania unikatowych rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo niezbędne do prowadzenia specjalnej działalności, np. prac badawczych. O innowacyjnych rozwiązaniach z zakresu automatyki budynkowej, zastosowanych w warszawskim Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT, rozmawiamy z Pawłem Truchlem – dyrektorem Pionu Realizacji Projektów Infrastrukturalnych z firmy Qumak.
Czym różni się automatyka budynkowa wdrażana w obiektach biurowych od tej stosowanej w laboratoriach badawczych?
Paweł Truchel – dyrektor Pionu Realizacji Projektów Infrastrukturalnych w Qumak S.A.
W pierwszej kolejności musimy zwrócić uwagę na specyfikę tych obiektów. Budynek biurowy pełni standardowe funkcje potrzebne do wykonywania codziennej pracy. Korzysta przy tym z podstawowych funkcji systemu automatyki budynkowej. Obiekty badawcze muszą spełniać wyższe standardy, które są wymagane do przeprowadzania skomplikowanych badań i testów. Aby móc w pełni je realizować, konieczne jest zastosowanie dedykowanych rozwiązań technologicznych.
W Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT wdrożyliśmy systemy zapewniające warunki techniczne i środowiskowe o najwyższej jakości (np. precyzyjna kontrola wilgotności i temperatury), ponieważ będą tu prowadzone m.in. badania nad układami mikroelektronicznymi (popularnie zwanymi chipami), które łączą w sobie np. elektroniczne elementy scalone i mechaniczne (MEMS-y). Co więcej, powstałe powierzchnie i laboratoria będą umożliwiały prowadzenie prac interdyscyplinarnych w jednym projekcie badawczym, łącząc różne dziedziny nauki – elektronikę, chemię i biologię. Projekty realizowane w CEZAMA-cie nastawione są na osiągnięcie powtarzalności technologicznej, aby ich wyniki mogły być przeznaczone do komercjalizacji. Przykładem są czujniki elektroniczno-biologiczne, które wszczepione w ciało człowieka umożliwią monitorowanie ciśnienia czy poziomu cukru.
Dlatego też zaprojektowanie systemu automatyki budynkowej w takim obiekcie wymagało niezwykłej precyzji oraz stworzenia zupełnie nowych standardów umożliwiających prowadzenie tego typu badań. Można powiedzieć, że wykorzystane w laboratorium CEZAMAT technologie są nie tylko nowoczesne, ale również „szyte na miarę”.
Jakie nowości technologiczne zostały tam zastosowane?
Cała automatyka jest oparta na serwerach umożliwiających integrację z wieloma wewnętrznymi systemami. Dodatkowo w każdej chwili do głównego systemu sterującego budynkiem można podpiąć nowe elementy. Dzięki temu zyskaliśmy rozwiązanie niezwykle elastyczne.
Na szczególną uwagę zasługuje wysoka jakość powietrza, która musi być zachowana w pomieszczeniach laboratoryjnych. Utrzymanie restrykcyjnych warunków środowiskowych wymagało zastosowania najnowocześniejszych technologii do klimatyzacji i wentylacji, które zapewnią odpowiednią wilgotność, temperaturę i ciśnienie w pomieszczeniach. Dzięki możliwości precyzyjnego kontrolowania tych parametrów oraz zamontowanym filtrom powietrza o wysokiej wydajności, powietrze w laboratorium oczyszczane jest do 10 cząsteczek w wielkości 0,5 mikrometra w jednej stopie sześciennej powietrza (0,03 m3), czyli jest 3,5 mln razy czystsze niż powietrze miejskie.
Filtry powietrza w zaawansowanych laboratoriach, dzięki ażurowym konstrukcjom, zajmują prawie całą powierzchnię sufitu oraz połowę powierzchni podłogi. Odbiór powietrza odbywa się całą ażurową (ażurowość 50%) powierzchnią podłogi.
Dodatkowo, dzięki specjalnym konstrukcjom zlokalizowanym w podłodze sal laboratoryjnych zapewniono przestrzeń do przechowywania gazów technicznych oraz wody dejonizowanej – substancji wykorzystywanych podczas doświadczeń naukowych. Specjalnie zaprojektowana podłoga umożliwia jej szybki montaż i demontaż, co ułatwia podpinanie wody i gazów w miejscu, w którym są one najbardziej potrzebne. Takie rozwiązanie sprawia, że destrukcyjny wpływ prac przyłączeniowych lub remontowych ograniczono do minimum. Nieszablonowe podejście zastosowano również w systemie oświetlenia – źródło światła nie naświetla wrażliwych elementów badanych w laboratorium.
Instalacja nowoczesnych technologii to pewnie niełatwy proces. Jakie są największe wyzwania związane z projektowaniem takiego obiektu?
Najwięcej uwagi poświęcić należy zaprojektowaniu systemu automatyki, którego zadaniem jest obsługa bardzo dużej powierzchni, zachowując przy tym szczególne i precyzyjnie określone parametry środowiskowe. Kolejnym wyzwaniem było zaprojektowanie systemu energetycznego, który musi zapewniać stały dostęp energii oraz możliwość przyłączania kolejnych urządzeń. Dodatkowo zastosowano agregat o mocy 2250 kVA, który w razie awarii sieci jest w stanie podtrzymać newralgiczne systemy i urządzenia w laboratorium.
Trzeci element stanowiący wyzwanie to konieczność wykonania wszystkich wyżej wymienionych elementów równocześnie oraz koordynacja pracy wielu podwykonawców. Opóźnienie prac jednego z nich skutkowałoby przesunięciem prac kolejnego. Dlatego odpowiednie zarządzanie projektem było szczególnie ważne.
Jak rozwiązano kwestie bezpieczeństwa?
W tego typu obiekcie mówimy o bezpieczeństwie zewnętrznym i wewnętrznym. Bezpieczeństwo zewnętrzne to 140 kamer monitorujących sytuację w obiekcie oraz na zewnątrz, połączonych z systemami SWiN, SKD, CCTV. Bezpieczeństwo wewnętrzne to przede wszystkim monitoring gazów technicznych oraz systemy bezpieczeństwa pożarowego wraz z systemami zasysającymi. Wszystkie zastosowane rozwiązania są bardzo czułe, co gwarantuje najwyższe bezpieczeństwo w trakcie prowadzenia badań z niebezpiecznymi materiałami i gazami.
Dodatkowo wdrożono platformę SIEM (Security Information and Event Management) do zarządzania informacją związaną z bezpieczeństwem i zdarzeniami w wewnętrznej sieci teleinformatycznej. Zapewnia ona pełną wiedzę o bieżącej sytuacji, niezbędną do efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym IT.
Czy można powiedzieć, że CEZAMAT to budynek przyszłości?
Myślę, że nawet należy tak powiedzieć. Dzięki automatyce budynkowej możemy rozwijać technologie, z których później wszyscy będziemy korzystać. Jestem przekonany, że doświadczenia wyniesione z realizacji takiego projektu jak CEZAMAT pomogą nam w przyszłości stworzyć jeszcze lepsze obiekty naukowe. Z perspektywy przedstawiciela firmy Qumak – mającej duże doświadczenie w realizacji obiektów biurowych czy komercyjnych, a teraz również naukowych – uważam, że pojawienie się kolejnych tego typu budynków to wyłącznie kwestia czasu.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała: Agata Abramczyk
Tekst pochodzi z nr 3/2016 magazynu „Inteligentny Budynek”. Jeśli Cię zainteresował, ZAREJESTRUJ SIĘ w naszym serwisie, a uzyskasz dostęp do darmowej prenumeraty w formie drukowanej i/lub elektronicznej.
