Jeżeli wytyczne dotyczące światła dziennego byłyby powszechniej stosowane w budownictwie, stymulowałoby to rozwój naturalnie oświetlonych miast.
Przez wieki ludzkość projektowała budynki w ten sposób, by jak najlepiej wykorzystać zasoby i elementy środowiska naturalnego, tak by były odporne na wiatr i deszcz, ale możliwie najlepiej wykorzystywały naturalne źródła światła i ciepła. Jednak we współczesnych miastach, na projekt budynków wpływ ma wiele innych, bardziej skomplikowanych czynników, głównie komercyjnych, co powoduje, że miasta pełne są wysokich budynków, stawianych w dużym zagęszczeniu. Jeśli wytyczne dotyczące lepszego wykorzystania światła dziennego byłyby powszechniej stosowane w budownictwie, stymulowałoby to rozwój naturalnie oświetlonych miast.
Wysokie wieże zbudowane ze stali i szkła dominują w krajobrazie Nowego Jorku, Hongkongu, Sao Paulo czy New Delhi. Nie tylko w małym stopniu wykorzystują one światło dzienne, ale taki typ zabudowy powoduje też inne problemy. Bliskość
i wysokość budynków mają silny wpływ na charakter i naturalne ruchy wiatru w mieście (efekty tunelowy i kurtynowy), powszechne są również miejscowe nadmierne nasłonecznienie lub zacienienie. W rezultacie, urbaniści takich miast są bardziej skupieni na łagodzeniu tych negatywnych efektów, niż na wdrożeniu odpowiednich regulacji i szukaniu możliwości wykorzystania zasobów naturalnych.
Mówiąc wprost, im miasto jest bardziej rozbudowane powierzchniowo – niższe, rzadziej postawione budynki – tym lepiej można w jego organizacji wykorzystywać naturalne światło dzienne. Analogicznie, im bardziej „upakowane” miasto, tym mniejszy dostęp światła dziennego do budynków i pomieszczeń.
Takie zagęszczenie w budownictwie jest możliwe dzięki wykorzystaniu sztucznego oświetlenia. Wynalezienie elektryczności całkowicie zmieniło rytm użytkowania budynków – korzystanie z nich stało się możliwe o każdej porze dnia i nocy. Od kiedy sztuczne oświetlenie stało się powszechne, budynki mogły zacząć rosnąć zarówno pod względem powierzchni jak i wysokości, ponieważ użytkownicy nie musieli już mieć dostępu do okien. W epoce żarówek, świetlówek, projektanci jakby przestali dostrzegać korzyści płynące ze światła słonecznego.
Jednak XX wiek, w którym urbanizacja miast bazowała przede wszystkim na gęsto zaludnionych budynkach, to już przeszłość. Nowoczesne technologie, takie jak email czy wideokonferencje, redukują konieczność tworzenia zagęszczonego środowiska budynków biurowych, obiektów pod wynajem, co stwarza szansę na budowę niższych biurowców, lepiej wykorzystujących dzienne światło. A dzięki lepszemu dostępowi promieni słonecznych, ich infrastruktura może być dodatkowo wykorzystana jako lokalne źródło energii (np. z panelami fotowoltaicznymi czy turbinami wiatrowymi pionowymi).
Wszystkie potrzebne narzędzia i technologie są już dostępne. Współczesne projektowanie parametryczne, pozwala na szybkie modelowanie i dobre zrozumienie różnych aspektów projektu. Dzięki temu, architekci mogą przeanalizować dostępność światła słonecznego, w odniesieniu do lokalizacji i orientacji budynku, co wcześniej nie było możliwe.
Można wyrazić przekonanie, że odpowiednie wprowadzenie i uwzględnianie odpowiednich regulacji prawnych odnośnie konstrukcji budynków i oświetlenia znajdujących się w nich powierzchni spowodują, że światło dzienne będzie maksymalnie wykorzystane. Powierzchnie zewnętrzne, zarówno poziome jak i pionowe (dachy i fasady), odgrywają tu zasadniczą rolę. Ustawodawca może zachęcać do stosowania innowacyjnych rozwiązań, jak na przykład fasad bioreaktywnych (szklanych żaluzji wypełnionych glonami, w których światło słoneczne aktywuje proces fotosyntezy, dostarczający energii i ciepła) czy paneli słonecznych (kolektory – ogrzewanie, fotowoltaiczne – energia elektryczna). Takie rozwiązania mogą całkowicie odmienić komfort życia w miastach i znajdujących się w nich budynkach w nadchodzących dekadach.
Autorka: Paula Longato jest projektantem oświetlenia firmie Arup.