Wydajność pracowników, jakość pracy i bezpieczeństwo są silnie związane ze światłem. Wiedza na ten temat pozwala realizować lepsze systemy oświetlenia hal, które prócz spełniania swojej podstawowej funkcji, mogą przynieść przedsiębiorcom realne korzyści.
Realizacja oświetlenia przemysłowego to zadanie wymagające nie tylko znajomości obowiązujących norm. Coraz istotniejszą rolę odgrywa świadomość wpływu, jaki światło wywiera na ludzkie zachowania i funkcjonowanie organizmu. Wiedzą o tym projektanci, którzy będąc na bieżąco z rozwojem nauki i technologii oświetleniowych, zwracają uwagę na korzyści ze stosowania nowoczesnych źródeł LED w halach. Ich zalety to głównie lepsza produktywność, mniejsza ilość odpadów produkcyjnych i zwiększenie bezpieczeństwa na terenie obiektu.
Światło dodaje energii
Dlaczego oświetlenie jest tak istotne dla wydajności pracowników przebywających na hali? Badacze od dłuższego czasu zajmowali się wpływem światła na ludzki organizm. Związek między jego natężeniem i barwą a wydajnością pracowników przez wiele lat pozostawał tajemnicą. Przełom nastąpił w 2002 r., kiedy profesor David Berson odkrył w oku receptor, który reguluje okołodobowy rytm życia człowieka. Chodzi o komórki zwojowe siatkówki, których stymulacja niebieskim światłem zwiększa aktywność organizmu.
– Okazało się, że światło wpływa na ludzi w większym stopniu, niż się tego spodziewano. Możliwe stało się dokładne dopasowanie systemów oświetleniowych do indywidualnych potrzeb pracowników różnych branż – mówi Dominik Wagner z firmy Lumiverso, specjalizującej się w realizacji oświetlenia diodowego obiektów komercyjnych i przemysłowych.
Odkrycie szybko zwróciło uwagę projektantów oświetlenia przemysłowego, którzy wpadli na pomysł, by z pomocą światła niebieskiego wspierać wydajność pracowników. W tym tych pracujących np. na nocnych zmianach w dużych zakładach produkcyjnych.
– Idealne w tym celu okazują się źródła LED o temperaturze barwowej 5000 K. Dłuższa ekspozycja na samo promieniowanie niebieskie może w efekcie spowodować skutek odwrotny do zamierzonego – tłumaczy Dominik Wagner. – Zastosowanie go jako odcienia światła białego sprawdza się doskonale w podnoszeniu wydajności pracowników hal.
Im jaśniej, tym lepiej
Ale barwa światła to nie wszystko. Istotne jest również jego natężenie. Ma to związek z kolejną właściwością ludzkiego organizmu – starzeniem. Wraz z wiekiem do siatkówki dociera coraz mniej światła – również niebieskiego. Efektem jest mniejsza produktywność. Dostarczenie większej ilości światła zapobiega spadkom efektywności. Twierdzenie to jest poparte badaniami, które wykazały, że zmiana poziomu oświetlenia z 300 lx do 500 lx zwiększa wydajność organizmu od 3% do 11%.
– Lepsza produktywność to lepsza koncentracja, a co za tym idzie, mniejsze straty w procesie produkcji – mówi Dominik Wagner. – Na przykładzie przemysłu metalurgicznego udowodniono, że podniesienie poziomu oświetlenia z 300 lx do 2000 lx redukuje liczbę odpadów o blisko 30%.
To jasny dowód, że nowoczesne i wydajne technologie oświetleniowe, takie jak źródła LED dużej mocy, wpływają korzystnie nie tylko na pracowników, ale też na wyniki całego przedsiębiorstwa. Jednak przemyślany system oświetlenia to także zwiększenie bezpieczeństwa w obiekcie.
Poprawa bezpieczeństwa
Kluczowym parametrem w tej kwestii jest równomierność rozkładu światła. Projektując oświetlenie hali, należy unikać miejsc ciemniejszych i jaśniejszych. Dlaczego? Pracownik przemieszczający się między takimi obszarami potrzebuje od kilkunastu sekund do kilku minut, by odzyskać pełną sprawność widzenia. W tym czasie rośnie ryzyko wypadków.
– Należy też unikać migotania światła, które utrudnia pracę osób obsługujących maszyny przemysłowe – mówi Dominik Wagner. – Może ono doprowadzić do efektu stroboskopowego i uniemożliwić dostrzeżenie ruchu obrotowego. Na szczęście temu zjawisku można łatwo zapobiec poprzez stosowanie odpowiednich źródeł LED.
Ekspert dodatkowo zwraca uwagę na wskaźnik oddawania barw Ra. W oświetleniu przemysłowym powinien on wynosić od 65 do 70 punktów (na 100). Takie wartości pozwalają na podkreślenie kontrastów w otoczeniu i lepsze widzenie z dużej odległości. To umożliwia pracownikom lepszą ocenę sytuacji w obiekcie, wpływa na ich zdolność orientacji, ale też zwiększa możliwość uniknięcia sytuacji potencjalnie niebezpiecznych.
Wyższy wskaźnik wymagany jest tam, gdzie praca z kolorami odgrywa kluczową rolę, np. w drukarniach lub zakładach związanych z branżą odzieżową.
* * *
Podsumowując, dobry system oświetlenia przemysłowego powinien uwzględniać nie tylko obowiązujące przepisy i normy, ale też możliwości oferowane przez ciągle rozwijającą się technologię. Oznacza to osiąganie wymiernych korzyści na długo po zakończeniu realizacji nowego bądź modernizacji starego systemu – zwiększenie efektywności, bezpieczeństwa i polepszenie jakości pracy pracowników. To również polepszenie efektywności energetycznej obiektu oraz wypracowanie dodatkowych oszczędności, dzięki stosowaniu oświetlenia energooszczędnego i trwałego (diody LED mogą pracować nawet do 50 tys. godzin, czyli niemal 6 lat bez przerwy). Ważne jest też zmniejszenie wpływu przemysłu na środowisko.
