Nigdy wcześniej zagadnienie projektowania budynków z uwzględnieniem ich wpływu na efekt „miejskiej wyspy ciepła” nie było tak ważne jak obecnie.
Galopująca urbanizacja przestrzeni miejskich i okołomiejskich, to spore wyzwanie dla projektantów. Polega ono na stosowaniu wielu zabiegów w budownictwie, mających na celu utrzymanie w miastach odpowiednich warunków środowiskowych dla życia. Powszechnie znaną jest pozytywna funkcja i zbilansowane działanie drzew, roślin czy ogrodów występujących w miastach. Jednakże, jak się okazuje, również sama konstrukcja budynku może odgrywać aktywną rolę w kwestii poprawy warunków akustycznych, zanieczyszczenia powietrza oraz efektu miejskiej wyspy ciepła (MWC). Jednym z jej elementów jest rozwój roślinności na zewnętrznym poszyciu budynków, który tworzy dużą szansę na zmniejszenie efektu MWC, którego skutkiem są wyższe temperatury w mieście. Efekt MWC jest spowodowany działaniem miejskich systemów ciepłowniczych, gęstym zaludnieniem, ciepłem traconym z budynków oraz innymi efektami działalności ludzkiej. Podniesione poziomy temperatur z kolei zachęcają ludzi do zużywania większych ilości energii na sztuczne obniżanie temperatury lub wymuszenie wentylacji w swoim otoczeniu – czynności nie zawsze potrzebne i naruszające ogólną równowagę ekologiczną.
Budowa przyjaznych środowisku budynków może przyczynić się do redukcji wspomnianych skutków. Zewnętrzny obrys budynku to jego dach, fasada i inne elementy rozdzielające wnętrze budynku od otoczenia zewnętrznego. Zwykle jest to 20-30% całkowitej powierzchni zewnętrznej. Nawet w okresie letnim, roślinność porastająca dach budynku, może zredukować temperaturę tej części budynku do temperatury otoczenia, podczas gdy konwencjonalny dach może osiągać temperatury rzędu 50°C lub wyższe.
Taki rodzaj roślinności może zostać zaaplikowany do istniejących budynków sprawiając, że będą one bardziej ekonomiczne, a w dłuższym okresie czasu przyczynią się do polepszenia ogólnych warunków środowiskowych w przestrzeniach miejskich. Możliwości jest wiele. Od ścian budynku porośniętych pnączami stanowiącymi ochronę przed słońcem, hałasem i wysoką temperaturą, aż do ogrodów na dachu, stanowiących alternatywę miejskich parków.
Radzenie sobie z problemem tak złożonym i dynamicznym jak klimat w mieście, wymaga drobiazgowego podejścia i dokładnego planowania. Badania należy prowadzić zarówno w skali całego miasta, jak również w skali jednego osiedla. Te przeprowadzone w roku 2007 pokazały, że jeśli miasto Greater Manchester zwiększyłoby liczbę roślinności o 10% (w obszarach, gdzie jest ona ograniczona lub nie występuje), w mieście nastąpiłby spadek średniej temperatury o wartość do 2,5°C, redukując tym samym działanie efektu MWC.
Niektóre gęsto zaludnione miasta, jak Singapur, już są pionierami w tej dziedzinie. “Strategia ciągłego rozwoju” miasta Singapur dotyczy m.in. uzyskania 0,8ha powierzchni zielonych przypadających na 1000 mieszkańców, z zamiarem zwiększenia tej wartości do 50ha do roku 2030. Zmniejszenie efektu MWC niesie ze sobą takie korzyści jak: lepsza jakość powietrza, redukcja hałasu, lepsze wykorzystanie deszczówki oraz zwiększenie różnorodności botanicznej miasta.
Miasta każdego typu mogą odnieść korzyści z prezentowanej tu inicjatywy i zaangażowania się w szukanie sposobów na tworzenie dodatkowych obszarów zielonych. Od szerokich ulic Los Angeles, po wąskie uliczki i place zabytkowych stolic Azji. Dzięki zmianie myślenia i rozwoju roślinności na powierzchniach zewnętrznych budynków, można budować prężnie działające i przyjazne ludziom miasta, z dogodnymi warunkami do rozwoju populacji.
Jest to ważne i wciąż rozwijane zagadnienie, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę efekty zmian klimatycznych.
Autor: Rudi Scheuermann jest członkiem biura projektowego Arup, odpowiedzialnym za rozwój zewnętrznej konstrukcji budynku.