Eksperci przewidują, że Human Centric Lighting – oświetlenie dostosowujące się do pory dnia – stanie się wkrótce w Unii Europejskiej zalecanym normami elementem instalacji. Już dziś jednak, bez formalnych wymagań, coraz częściej znajduje ono zastosowanie w biurach.
Human Centric Lighting (HCL) to koncepcja wychodząca naprzeciw zmianom stylu życia współczesnych społeczeństw polegających na zwiększeniu ilości czasu spędzanego w budynkach kosztem aktywności na zewnątrz, gdzie światło słoneczne ma okazję na nas oddziaływać. Zakłada ona symulowanie we wnętrzach naturalnego światła – tak, by użytkownicy korzystali z jego pozytywnego wpływu na regulację faz snu i czuwania. Czynnikami, dzięki którym powstała i rozwinęła się ta idea, było zidentyfikowanie fizycznych parametrów wiązki regulującej rytm dobowy ludzi oraz upowszechnienie technologii LED pozwalającej na sterowanie pracą opraw (w tym kluczową z tego punktu widzenia barwą emitowanego światła) na niespotykaną dotąd skalę. Pierwsze, przeprowadzone przez holenderskich naukowców badania wpływu systemów HCL na użytkowników w przestrzeniach biurowych przynoszą optymistyczne rezultaty. Osoby korzystające z pomieszczeń wyposażonych w tę technologię czuły, że: pracują wydajniej, są bardziej pełne energii (71 proc. respondentów), szczęśliwsze (78 proc.) i zdrowsze (78 proc.) niż w grupie kontrolnej. Efekty te tłumaczy się najczęściej poprawą jakości snu użytkowników technologii HCL wynikającą z poprawnego wyregulowania rytmu dobowego. Te pozytywne odczucia znalazły w pewnym zakresie potwierdzenie w wymiernych danych. Miary poprawności wykonywania zadań oraz produktywności były w przypadku pracowników innowacyjnie oświetlonego biura – odpowiednio – o 12 i 10 proc. wyższe. Czy rozwiązania tego typu staną się wkrótce standardem?
Droga do unijnych regulacji
Pod auspicjami Komisji Europejskiej w latach 2013-2016 działała instytucja eksplorująca temat możliwości technologii HCL oraz szanse i bariery jej rozwoju. Jako główne trudności dla jej upowszechnienia zidentyfikowano: niedostateczną wiedzę potencjalnych użytkowników na temat korzyści z wdrożenia Human Centric Lighting oraz brak uwzględnienia technologii w ustawodawstwie. Stowarzyszenie europejskich producentów oświetlenia Lighting Europe zapowiedziało jednak wkrótce potem działania mające zmienić ten stan rzeczy. Organizacja przedstawiła w swoim raporcie na temat przyszłości rynku oświetleniowego plan lobbingu na rzecz wpisania kwestii Human Centric Lighting do unijnej polityki podnoszenia jakości życia mieszkańców. Już dziś jednak, zanim jeszcze na dobre ruszyła maszyna mająca na celu wpłynąć na przepisy – sięga się po rozwiązania z zakresu HCL. Szczególnie widoczne jest to w branżach, gdzie walka o pracowników jest intensywna oraz w firmach szczycących się dbałością o klientów i zatrudnione osoby. Dobrym przykładem jest biuro stanowiące siedzibę niemieckiej sieci sklepów sportowych Sport Bittl.
HCL w biurze Sport Bittl
Inwestując w modernizację biura, Stefan Bittl, dyrektor zarządzający firmy biorącej nazwę od jego nazwiska, miał ambitne cele. – Chciałem, żeby wyposażenie było na najwyższym możliwym poziomie. Przez lata nie szczędziliśmy środków, by zapewniać niezapomniane doświadczenia zakupowe naszym konsumentom. Tym razem chcieliśmy zrobić coś, z czego skorzystaliby przede wszystkim nasi pracownicy – mówi. – Chciałem więc, żeby wystrój naszej siedziby zwalał z nóg – dodaje. O umeblowanie kompleksowo zadbała szwajcarska firma Vitra specjalizująca się w wytwarzaniu ultraergonomicznych siedzisk odwołujących się wzorniczo do XX-wiecznej klasyki. Prócz aranżacji wnętrza, dużą uwagę poświęcono kwestiom optymalnego oświetlenia. – By uzyskać jak najlepszy rezultat, projekt oświetlenia oparto na trzech filarach. Odpowiednio dobrano oprawy, zintegrowano je z wydajnym systemem sterowania, a jego ustawienia skonsultowano z profesjonalnymi doradcami – mówi Maciej Gronert, project manager TRILUX Polska. – W biurze Sport Bittl zastosowano nagrodzone Red Dot oraz IF Design Award 2016 oprawy aktywne Solvan Flow. By komponowały się z podwieszanym, futurystycznym stropem modułowym, zawieszono ja na stalowych linkach zintegrowanych z przewodami. Zmiany parametrów emitowanego światła zgodnie z naturalnym rytmem słońca zostały zaprogramowane w TRILUX LiveLink, intuicyjnym systemie zarządzania instalacją oświetleniową – dodaje Gronert. W oparciu o wskazania czujników oraz wykresy parametrów światła dziennego zależne od pory roku i lokalizacji biura system bezobsługowo dostosowuje ustawienia opraw do warunków zewnętrznych. Pracują one tak, by optymalizować rytm dobowy pracowników i dawać idealne światło. Jego barwa w biurze Sport Bittl – niezależnie od tego, czy na zewnątrz pada śnieg, świeci słońce czy się chmurzy – zawsze odpowiada naturalnemu światłu o danej porze dnia.
