Współczesne systemy automatyki budynkowej to nie tylko realizacja funkcji związanych z komfortem użytkowania budynków, ale również coraz częściej narzędzie służące optymalizacji zużycia energii i mediów, poprawie bezpieczeństwa i ogólnej efektywności energetycznej obiektów budowlanych. Stąd też konieczność prowadzenia badań nad wykorzystaniem dotychczas dostępnych i nowych funkcjonalności systemów automatyki budynkowej, pod kątem wspomnianych nowych obszarów zastosowań.
Integratorzy systemów automatyki budynkowej skupiali się dotychczas na zapewnieniu użytkownikom budynków odpowiedniego komfortu i bezpieczeństwa, operując najczęściej funkcjami sterowania oświetleniem, obsługi rolet i żaluzji, sterowania klimatyzacją i ogrzewaniem, kontroli dostępu itp. W większych obiektach funkcje te integrowane są w ramach systemu BMS. W obszarze współczesnej automatyki budynkowej pojawiają się jednak nowe wyzwania. Systemy BMS mogą bowiem stać się platformą monitoringu i optymalizacji zużycia energii i innych mediów, dzięki wprowadzeniu opomiarowania i procedur zintegrowanego sterowania. Stąd obserwowany w ostatnim czasie wzrost zainteresowania efektywnością energetyczną, optymalizacją kosztów eksploatacji budynków i wykorzystania w nich alternatywnych źródeł energii.
Certyfikowane laboratoria AutBudNet
Działania te wymagają odpowiednich badań, prowadzonych nie tylko tradycyjnymi metodami laboratoryjnymi, ale również na dedykowanych rzeczywistych instalacjach systemowych. Idea ta była podstawą projektu Sieć certyfikowanych laboratoriów oceny efektywności energetycznej i automatyki budynków, w którym uczestniczyły: Akademia Górniczo–Hutnicza w Krakowie, Politechnika Poznańska i Politechnika Gdańska. W jego ramach zbudowano laboratoria badawcze, dedykowane ocenie efektywności energetycznej urządzeń i systemów automatyki budynków, bazujących na międzynarodowych standardach: LonWorks, Knx i BACnet. Uzyskały one certyfikaty potwierdzające ich zdolności badawcze, egzaminacyjne i standaryzujące. O programie certyfikacji realizowanym w krakowskiej AGH pisano już na łamach tego magazynu (nr 3/2011). Laboratoria tworzą sieć pod wspólną nazwą AutBudNet.
Politechnika Poznańska
Laboratorium Systemu KNX i Oceny Efektywności Energetycznej Instalacji powstało w zmodernizowanym budynku, wyposażonym w nowoczesne instalacje technologii KNX, wraz z możliwością monitorowania i sterowania, co pozwala wykorzystać go jako obiekt badań w zakresie ograniczania zużycia energii elektrycznej i cieplnej. Dostępne funkcje to: sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem, żaluzjami oraz system kontroli dostępu.
W laboratoriach prowadzone są badania urządzeń KNX oraz testy systemów sterowania ogrzewaniem, pod kątem efektywności energetycznej budynku oraz prace w zakresie rozwoju i poprawy bezpieczeństwa technologii KNX.
Politechnika Gdańska
Laboratorium Zarządzania i Integracji Systemów Automatyki Budynków opracowuje metody i narzędzia do zarządzania systemami automatyki budynków oraz nowe urządzenia, umożliwiające integrację modułów różnych standardów automatyki budynkowej. Ponadto istnieje możliwość testowania współpracy z wybranymi urządzeniami i systemami automatyki budynków oprogramowania typu SCADA i BMS. Prowadzone są badania niezawodności stosowanych rozwiązań oraz bezpieczeństwa funkcjonalnego.
Akademia Górniczo-Hutnicza
W krakowskiej AGH powstały trzy laboratoria badawcze technologii LonWorks. Pomieszczenia zostały wyposażone w instalacje pozwalające na sterowanie i monitorowanie w tym standardzie systemu klimatyzacji i ogrzewania, oświetlenia, zamykania/otwierania okien i rolet, kontroli dostępu oraz monitorowanie zużycia energii elektrycznej i cieplnej. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie infrastruktury laboratoriów jako rzeczywistego obiektu badań.
Zorganizowano następujące laboratoria:
- Laboratorium badania zgodności urządzeń i systemów ze standardem LonMark – badanie urządzeń i systemów pod kątem zgodności ze standardem PN/EN 14908 – akredytacja stowarzyszenia LonMark w zakresie certyfikacji produktów i urządzeń.
- Laboratorium badania urządzeń wykonawczych automatyki budynków – testowanie i badania funkcjonalności urządzeń automatyki budynków – integracja, bezpieczeństwo.
- Laboratorium badania wpływu urządzeń i systemów zgodnych ze standardem LonMark na efektywność energetyczną budynków – badanie wpływu urządzeń i całych instalacji automatyki budynków na ich efektywność energetyczną.
Prowadzone są również badania w zakresie:
- Opracowania metodyki badań wpływu systemów automatyzacji budynków na efektywność energetyczną, zgodnie z normą EN 15232.
- Metodologii badań efektywności energetycznej wybranych urządzeń w obiektach użyteczności publicznej, zgodnie z normą EN 15500.
Autor: Marian Noga, Andrzej Ożadowicz, Jakub Grela
